آموزش تحلیل فاندامنتال به صورت کامل | آموزش تحلیل فاندامنتال (بنیادی)در فارکس
تحلیل فاندامنتال یکی از روشهای اصلی تحلیل بازارهای مالی است که به تحلیلگران کمک مینماید تا با بررسی پارامترها و عوامل درونی و بیرونی یک شرکت، ارزش ذاتی سهام یک شرکت را محاسبه نمایند. ابزارهایی که در این روش استفاده میشوند، اطلاعات مالی و دادههای قیمتی واقعی هستند که توسط شرکتها ارائه میگردند؛ لذا تحلیل نهایی و ارزش ذاتی محاسبهشده در این روش تا حدود زیادی قابل اطمینان است؛ اما برای رسیدن به یک تصمیم درست و آگاهانه و کاهش ریسک معاملات، بهتر است از تحلیل بنیادی در کنار سایر روشهای تحلیلی مانند تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی استفاده نمایید.
تحلیل فاندامنتال
تحلیل بنیادی یا اصطلاحا تحلیل فاندامنتال (Fundamental analysis) یکی از روشهای تحلیل بازارهای مالی است که به کمک آن میتوانید ارزش ذاتی یک سهم یا دارایی را محاسبه نمایید. در این روش علاوه بر عوامل اقتصاد کلان، تمام عوامل خُرد تأثیرگذار بر قیمت یک سهم، مانند مدیریت شرکت، طرح توسعه و میزان سوددهی، بررسی شده و در نهایت باعث کشف قیمت واقعی سهم میشود. صورتهای مالی شرکتها یکی از مهمترین پارامترهایی است که اطلاعات بنیادی شرکتها را در اختیار تحلیلگران قرار میدهد.
اهمیت تحلیل فاندامنتال در بازار فارکس
یکی از مزایای کلیدی تحلیل فاندامنتال یا بنیادین، توانایی آن در شناسایی روندهای بلندمدت در بازار است. با بررسی شرایط اقتصادی، مانند نرخ بهره، نرخ تورم و نرخ بیکاری، معامله گران میتوانند بینشی در مورد سلامت کلی یک اقتصاد و چشم انداز بلندمدت آن به دست آورند. به عنوان مثال، اگر یک اقتصاد با سرعت ثابت، با تورم کم و بیکاری کم در حال رشد باشد، این میتواند نشان دهنده یک ارز قوی باشد و معامله گران ممکن است ترجیح دهند که برای مدت طولانی روی آن ارز پیش روند. از طرف دیگر، اگر یک اقتصاد تورم بالا و رشد آهسته را تجربه می کند، معامله گران ممکن است تصمیم بگیرند که آن ارز را کوتاه نمایند، زیرا ممکن است به سمت یک روند نزولی پیش رود. همچنین می توان از تحلیل بنیادی برای ارزیابی احساسات بازار استفاده نمود. به عنوان مثال، اگر یک بانک مرکزی کاهش نرخ را اعلام کند، این می تواند نشان دهنده این باشد که اقتصاد در حال مبارزه است و سرمایه گذاران ممکن است نسبت به آن ارز نزولی شوند که منجر به فروش میگردد. برعکس، اگر بانک مرکزی افزایش نرخ را اعلام نماید، این می تواند نشان دهنده یک اقتصاد سالم و احساسات صعودی باشد و باعث افزایش ارزش پول شود.
در نهایت، تحلیل بنیادی برای پیشبینی حرکات بازار نیز مفید میباشد. با بررسی شاخص های اقتصادی و سایر عوامل، معاملهگران می توانند پیش بینی های آگاهانه ای در مورد حرکات آتی بازار داشته باشند و استراتژی های معاملاتی خود را بر اساس آن تنظیم نمایند. برای مثال، اگر کشوری تورم بالایی را تجربه میکند، معاملهگران ممکن است پیشبینی کنند که بانک مرکزی آن نرخهای بهره را افزایش دهد و معاملات خود را بر این اساس تنظیم کند.
در نتیجه، تجزیه و تحلیل بنیادی یک ابزار ضروری برای معامله گران فارکس است، زیرا به آنها اجازه می دهد تا بینشی در مورد عوامل اساسی که حرکت بازار را هدایت می کنند، به دست آورند. معامله گران می توانند با درک روندهای بلندمدت، ارزیابی احساسات بازار و پیش بینی حرکات آتی بازار، تصمیمات معاملاتی آگاهانه بگیرند و شانس موفقیت خود را در بازار افزایش دهند.
عوامل اقتصادی مهم در تحلیل فاندامنتال
عموما شاخص های اقتصادی بخش عمده داده های مورد استفاده در تحلیل بنیادی یا فاندامنتال را تشکیل می دهند. مانند سیستم اعلام حریق که زمان شناسایی دود یا حرارت به صدا در میآید، شاخص های اقتصادی نیز امکانی برای سنجش سلامت اقتصادی یک کشور را فراهم میکنند.
شاخص های اقتصادی از طریق محاسبات و بررسی های دقیق شکل میگیرد که اندازه گیری آنها برای عموم امکان پذیر نبوده و در هر کشور متولی خاصی این کار را انجام میدهد. شاخصهای متعددی برای بیان وضعیت اقتصاد کلان کشورها معرفی شدهاند که از معروفترین آنها میتوان از تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم، نرخ بیکاری، رشد نقدینگی، نرخ سود بانکی و تراز مالی و شاخص محیط کسب و کار نام برد.
افزایش یا کاهش شاخص های اقتصادی و بررسی آن نسبت به آنچه مورد انتظار بوده، میتواند در تحلیل فاندامنتال کمک کند. این تغییرات بر قیمت ارز کشور تاثیر میگذارد و باید در معاملات به آمار منتشره توجه داشت.
در بحث اقتصاد، بانک های مرکزی هم میتوانند بنگاه های مهمی محسوب شوند. بانک مرکزی، نهادی است که مسئولیت کنترل سیستم پولی کشور را بر عهده دارد. این نهاد با استفاده از شاخصهایی مانند نرخ تورم، نرخ بهره و نرخ بیکاری میتواند وضعیت اقتصادی را بهبود دهد.
بانک های مرکزی مانند معاملهگران بازار ارز به جمع آوری و بررسی داده ها می پردازند اما آنها باید در تصمیم گیری های خود، کل اقتصاد را مد نظر قرار دهند. این بانک ها در تلاشاند که تورم را در سطحی مقبول حفظ نمایند و برای این کار از نرخ بهره به عنوان ابزار استفاده میکنند. این اتفاق میتواند در منظر تحلیل فاندامنتال بر نرخ ارز تاثیرگذار باشد.
تقویم اقتصادی
تقویم اقتصادی فارکس (Forex economic calendar) ، یک تقویم رویداد محور میباشد که معاملهگران برای دنبال کردن اطلاعات مالی پیش رو از آن استفاده مینمایند. یک تقویم فارکس، شامل اطلاعات رویدادهای اقتصادی گذشته و آینده از کشورهای مختلف میباشد و میتواند به معاملهگران یک سرنخ از نوسانات احتمالی یک جفتارز را بدهد.
تقویم اقتصادی فارکس ویژگیهایی مانند رویدادهای مهم اقتصادی، دادههای آماری مرتبط با اقتصاد و نتایج این رویدادها را در بر میگیرد. تقویم اقتصادی معمولاً در معاملات فارکس استفاده میشود زیرا به معاملهگران کمک میکند فرصتها یا ریسکهای معاملاتی را شناسایی کنند. تقویم اقتصادی شامل فهرست دقیقی از شاخصهای اقتصادی و اخباری است که قرار است در آینده منتشر گردد.
مزایای استفاده از تقویم اقتصادی فارکس
با استفاده از تقویم اقتصادی ، شما میتوانید بهروزرسانیهای مهم و تغییرات در بازارهای مالی را دنبال کرده و تحلیلهایتان را بر اساس اطلاعات بهروز و قابل اعتماد انجام دهید. این ابزار میتواند به شما کمک کند تا به طور دقیقتر در مورد رویدادها و تأثیر آنها بر بازارها آگاه شوید و بهترین تصمیمات سرمایهگذاری را بگیرید.
با این ویژگیهای منحصربهفرد، Economic Calendar به عنوان یک ابزار بسیار مفید و کاربردی برای تجار و سرمایهگذاران در دنیای مالی شناخته میشود.
استفاده از تقویم اقتصادی فارکس مزایای زیادی برای معاملهگران دارد، از جمله:
اطلاعات به موقع: یکی از مزایای استفاده از تقویم اقتصادی، توانایی آن در ارائه اطلاعات در لحظه است. معاملهگران میتوانند از رویدادهای اقتصادی آتی و انتشار دادهها مطلع شوند و اطمینان حاصل کنند که برای حرکتهای بازار به خوبی آماده هستند.
مدیریت ریسک: تقویمهای اقتصادی به معاملهگران کمک میکنند تا رویدادهای با تاثیر بالا و نوسانات احتمالی را شناسایی کنند. این اطلاعات به آنها اجازه میدهد تا استراتژیهای معاملاتی و حجم معامله خود را بر اساس آن تنظیم کنند و ریسک ضررهای قابل توجه را کاهش دهند.
برنامه ریزی برای معاملات: معاملهگران فارکس اغلب از تقویم اقتصادی برای برنامه ریزی معاملات خود استفاده میکنند. آنها میتوانند ورود و خروجهای معاملاتی خود را در اطراف رویدادهای مهم اقتصادی برنامهریزی کنند و اطمینان حاصل کنند که در زمانی که فرصتها مطلوبتر هستند، در بازار فعال باشند.
جلوگیری از حرکتهای غافلگیرکننده: حرکتهای پیش بینی نشده بازار میتواند برای سبد معاملهگر مضر باشند. تقویم اقتصادی فارکس به معاملهگران کمک میکند تا نوسانات احتمالی قیمت را پیش بینی کرده و برای آن آماده شوند و ریسک غافلگیری ناگهانی و نامطلوب را به حداقل برسانند.
پوشش جهانی: تقویمهای اقتصادی فارکس معمولا رویدادهای اقتصادی از سراسر جهان را پوشش میدهند. این دیدگاه جهانی به معاملهگران اجازه میدهد تا سبدهای خود را متنوع سازی کنند و از فرصتها در جفت ارزهای مختلف استفاده کنند.
استراتژیهای معاملاتی پیشرفته: معاملهگران میتوانند با گنجاندن دادهها و رویدادهای اقتصادی در تجزیه و تحلیلهای خود، استراتژیهای معاملاتی پیچیدهتری را توسعه دهند. این مسئله میتواند به بهبود سودآوری و درک عمیقتر از پویایی بازار منجر شود.
مهمترین رویدادها در تقویم اقتصادی
نظرسنجی احساسات کسب و کارها
نظرسنجیهای احساسات کسب و کارها (Business sentiment surveys ) رویدادهای مهمی در تقویم اقتصادی فارکس هستند، زیرا بینشی از چشم انداز کلی اقتصاد ارائه میدهند. این نظرسنجیها در بین صاحبان مشاغل و مدیران اجرایی انجام میشود و احساسات آنها را در مورد آینده کسب و کارشان را ارزیابی میکند. این دادهها میتوانند نگاهی اجمالی به روندهای اقتصادی آینده داشته باشند و سرمایهگذاران و معاملهگران از نزدیک آنها را زیر نظر دارند.
نظرسنجیهای اطمینان مصرف کننده
نظرسنجیهای اطمینان مصرف کننده (Consumer Confidence Surveys) یکی دیگر از رویدادهای کلیدی در تقویم اقتصادی فارکس است. این نظرسنجیها اطلاعاتی را در مورد چشم انداز مصرف کنندگان در مورد امور مالی خود و اقتصاد کلی ارائه میدهد. سطح بالای اطمینان مصرف کننده میتواند نشان دهنده رشد اقتصادی و چشم انداز مثبت باشد، در حالی که اطمینان پایین میتواند نشان دهنده انقباض اقتصادی باشد.
رشد اقتصادی (GDP)
تولید ناخالص داخلی (The Gross Domestic Product) معیاری است که برای تعیین کمیت ارزش کل کالاها و خدمات تولید شده در داخل یک کشور استفاده میشود. تولید ناخالص داخلی یک شاخص مهم برای رشد اقتصادی است و تغییرات در تولید ناخالص داخلی میتواند تأثیر قابل توجهی بر ارزش پول داشته باشد. گزارش تولید ناخالص داخلی مثبت نشان دهنده رشد اقتصادی است و میتواند باعث افزایش ارزش پول گردد، در حالی که گزارش تولید ناخالص داخلی منفی میتواند باعث کاهش ارزش ارز شود.
دادههای اشتغال
دادههای اشتغال (Employment data)، از جمله نرخ بیکاری و رشد دستمزد، یک رویداد ضروری در تقویم اقتصادی فارکس است. دادههای مثبت اشتغال میتواند نشان دهنده اقتصاد قوی باشد و منجر به افزایش ارزش ارز شود، در حالی که دادههای منفی اشتغال میتواند باعث کاهش ارزش ارز شود.
دادههای مسکن
دادههای مسکن، از جمله فروش خانه و ساخت و ساز، شاخص مهمی از سلامت اقتصاد است. بازار مسکن قوی میتواند نشان دهنده رشد اقتصادی باشد، در حالی که بازار ضعیف مسکن میتواند نشانه انقباض اقتصادی باشد. تغییرات در بازار مسکن نیز میتواند بر ارزش ارزها تأثیر بگذارد.
تورم
تورم (Inflation) به حرکت صعودی سطح کلی قیمت کالاها و خدمات در یک اقتصاد اشاره دارد. داده های تورم، مانند شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)، هزینه مصرف شخصی (PCE) و شاخص قیمت تولید کننده (PPI)، بینش ارزشمندی را در مورد میزان تورم در یک کشور خاص ارائه میکنند. سطوح بالا از تورم ممکن است منجر به کاهش ارزش پول گردد، در حالی که سطوح پایین تورم میتواند به افزایش ارزش پول کمک کند.
تولیدات صنعتی
تولیدات صنعتی (Industrial production) معیاری برای اندازه گیری بازده بخشهای تولیدی، معدنی و خدمات عمومی اقتصاد است. تغییرات در تولید صنعتی میتواند نشان دهنده تغییرات در چشم انداز کلی اقتصاد باشد و میتواند بر ارزش پول تاثیر بگذارد.
تصمیمات نرخ بهره
تصمیمات در زمینه نرخ بهره (Interest Rate) توسط بانکهای مرکزی، مهمترین محرک بازار ارز هستند و تصمیمات سیاست پولی آنها تأثیر قابل توجهی بر قیمت ارز دارد. تصمیمات نرخ بهره، بیانیهها و کنفرانسهای مطبوعاتی مقامات بانک مرکزی میتواند باعث نوسانات قابل توجهی در بازار شود. تغییرات در نرخ بهره نیز میتواند بر ارزش ارزها تأثیر بگذارد.
نظرسنجیهای بخش تولیدی
نظرسنجیهای بخش تولیدی (Manufacturing)، مانند شاخص مدیران خرید (PMI)، بینشی در مورد سلامت بخش تولیدی ارائه میدهند. بخش تولیدی یکی از اجزای مهم اقتصاد است و تغییرات در این بخش میتواند بر ارزش ارزها تأثیر بگذارد.
خرده فروشی
خرده فروشی (Retail sales) اطلاعاتی در مورد هزینههای مصرف کننده ارائه میدهد و شاخص مهمی از فعالیت اقتصادی است. تغییرات در خرده فروشی میتواند بر ارزش ارزها تأثیر بگذارد.
تراز تجاری
تراز تجاری (trade balance)، که تفاوت بین واردات و صادرات یک کشور است، میتواند بر ارزش پول تاثیر بگذارد. تراز تجاری مثبت، مانند مازاد تجاری، میتواند منجر به افزایش ارزش پول شود، در حالی که تراز تجاری منفی، مانند کسری تجاری، میتواند باعث کاهش ارزش پول شود.
یک تقویم اقتصادی ابزاری حیاتی برای معاملهگرانی است که میخواهند از رویدادهای اقتصادی مهم و اخبار منتشر شده که میتواند بر موقعیتهای مالی آنها تأثیر بگذارد مطلع شوند. در دنیای معاملهگری فارکس، دنبال کردن تقویم اقتصادی برای آگاه بودن از رویدادهای محرک بازار ضروری است.
تقویم اقتصادی فارکس شامل چه مواردی است؟
با مراجعه به تقویم اقتصادی ، شما به عنوان یک سرمایهگذار یا معاملهگر میتوانید از این اطلاعاتی بهره ببرید:
تاریخ و زمان رویدادها: میتوانید تاریخ و ساعت برگزاری رویدادهای اقتصادی مختلف را مشاهده کنید. این اطلاعات به شما کمک میکند تا به طور دقیق برنامهریزی کنید و آماده باشید.
نوع رویدادها: تقویم اقتصادی شامل مجموعهای از رویدادهای اقتصادی است که شاخصهای اقتصادی مهم، اعلام نتایج شرکتها، تصمیمات بانکهای مرکزی و سایر رویدادهای مرتبط را در بر میگیرد. شما میتوانید بر اساس نوع رویدادها، آنها را مشاهده کنید و تحلیل کنید.
توضیحات جزئیتر: جدول Economic Calendar شامل توضیحات جزئیتر درباره رویدادها است. این توضیحات شامل اطلاعات مفیدی مانند تأثیر رویداد بر بازار، پیشبینیها، تحلیلها و آمارهای مرتبط است.
شاخصهای اقتصادی کلان
شاخصهای اقتصادی فراوان وجود دارند اما نکتهای که لازم است بدانید چنین است که، شاخصهای اقتصادی به سرمایهگذاران، تحلیلگران مالی، در تصمیمات مالی و… کمک میکنند. انواع شاخص های کلان اقتصادی شامل موارد ذکر شده میباشد.
تولید ناخالص داخلی (GDP)
تولید ناخالصهای داخلی یکی از شاخصهای پسرو به حساب میآید. شاخص GDP یکی از مهمترین شاخصهایی است که برای بررسی سلامت اقتصاد جامعه استفاده میگردد.به طور کلی از تولید ناخالصداخلی برای مشاهده و نشان دادن میزان تولید، رشد اقتصادی و اندازه اقتصاد یک جامعه استفاده میشود. برای محاسبه و اندازهگیری تولید ناخالصهای داخلی از دو روش استفاده میشود.
- روش هزینهای
- روش درآمدی
شاخص بازار سهام
یکی دیگر از شاخص های اقتصادی، شاخص بازار سهام است که جز شاخصهای پیشرو محسوب میشود. شاخص بازار سهام، یکی از شاخصهای مهم است که همهی مردم اکثر اوقات آن را بررسی و دنبال میکنند. زیرا قیمت سهام تا حد زیادی براساس عملکرد شرکت تعیین و مشخص میگردد. همچنین امید تغییر در جدول حقوق کارگران با بالا بودن شاخص بازار، بیشتر است. اگر برآوردی سود شرکتها دقیق محاسبه شده باشد شاخص بازارسهام میتواند جهت و مسیر اقتصاد را به خوبی نشان دهد.
شاخص بیکاری
بیکاری یکی از شاخصهای پسرو است. در کشورهای مختلف، اداره آمار با تحقیقات و بررسیها به صورت ماهانه درصد بیکاری و اشتغال در کشور را تخمین میزند. بعد از اتمام بررسیها، تعداد بیکاران و شاغلین هر منطقه را ارائه میدهد.
این شاخص میتواند معیاری قابل توجه و مهم باشد، همچنین در جهت بررسی سلامت اقتصاد جامعه استفاده میگردد. لازم به ذکر است که بدانید اگر نرخ بیکاری به طور غیرمنتظره افزایش پیدا کند، تاثیرات منفی بر عملکرد بازار اتفاق میافتد.
شاخص قیمت و هزینه مصرف کننده و تولید کننده
در این مبحث در مورد 3 شاخص به صورت کلی توضیح خواهیم داد. شاخص قیمت مصرف کننده یک شاخص پسرو میباشد که نقش بسیار مهمی را در سیاستهای پولی و مالی ایفا میکند. این شاخص در حقیقت برای تغییر و تحولات قیمت کالا و محصولات مصرفی، مصرف کنندگان را برای یک سال اندازهگیری و محاسبه میکند.
دومین شاخص، شاخص هزینه مصرف کننده است. این شاخص مانند شاخصهای پیشرو عمل میکند، اما در حقیقت در علم اقتصاد جزء شاخصهای تصادفی طبقهبندی شده است.
شاخص قیمت تولیدکننده، یکی دیگر از شاخصهای تصادفی میباشد. این شاخص تغییرات قیمت را در تمام بخشهای سازمان تولید کننده بررسی میکند. به عبارت دیگر شاخص قیمت تولید کننده قیمت نهایی کالاها را به صورت واسطهای و خام اندازهگیری میکند.
شاخص تراز تجاری
تراز تجاری یکی از شاخصهای پسرو محسوب میشود که بعد از تغییرات، برای بررسی شاخص های اقتصادی ایجاد میشود. شاخص تراز تجاری تفاوت خالص بین ارزش واردات و صادرات در یک کشور را محاسبه و اندازهگیری میکند. البته لازم به ذکر است که بدانید کسری تجاری در بلندمدت منجر به کاهش ارزش پول آن کشور میشود.
شاخص شروع مسکن
یکی دیگر از شاخص های اقتصادی، شاخص شروع مسکن است. شاخص شروع مسکن برای تخمین زدن تعداد واحدهای مسکونی در یک ماه که عملیات ساخت و ساز روی آنها انجام شده است، استفاده میشود. این اطلاعات نشان میدهند که برای چند ساخت آپارتمان، مجوز صادر شده و کدام پروژهها آغاز و پایان یافتهاند. البته باید بدانید که شاخص شروع مسکن، یک شاخص بیثبات است اما حدود 4 بخش بزرگ از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده است.
شاخص نرخ بهره
یکی دیگر از شاخص های اقتصادی پسرو، شاخص نرخ بهره میباشد. هنگامی که نرخ بهره افزایش پیدا کند، وام گیرندگان دیگر تمایلی به گرفتن وام ندارند. این اتفاق زمانی رخ میدهد که مصرف کنندگان از قبول بدهی و گسترش کار تولید خود منصرف شوند و در نتیجه تمامی چنین اقداماتی، تولید ناخالص داخلی نیز کاهش پیدا میکند. ممکن است برعکس این اتفاق هم رخ دهد. هنگامی که نرخ بهره پایین باشد، تقاضا برای پول افزایش پیدا میکند و در ادامه قیمتها رشد میکنند.
شاخص قدرت ارز
قدرت ارز، یک شاخص پسرو محسوب میگردد. زمانی که یک کشور صاحب نرخ قوی ارز باشد، خرید و فروش ارز با سایر کشورها افزایش پیدا میکند. چنین کشوری محصولات خود را ارزانتر به فروش میرساند و محصولات را با قیمت بالاتر به خارج از کشور صادر میکند. اگر یک کشور ارز ضعیفی داشته باشد میتواند برای فروش کالاهای خود، گردشگران را جذب کند.
شاخص فعالیت تولیدی
یکی دیگر از شاخص های اقتصادی پیشرو، شاخص فعالیت تولیدی است. سفارش کالاهای با دوام بخشی از این شاخص است. در شاخص فعالیت تولیدی، کالاهای با دوامی مانند یخچال، اتومبیل و… که چندین سال مورد استفاده قرار میگیرند در پایان هر ماه، وزارت بازرگانی منتشر میکند. هنگامی که تقاضای سفارشات کالاهای با دوام افزایش پیدا کند نشان دهنده سلامت اقتصادی جامعه است و برعکس، کاهش تقاضا، مشکل بزرگ اقتصادی جامعه را نشان میدهد.
شاخص درآمد و دستمزد
شاخص درآمد و دستمزد جزء شاخصهای اقتصادی پسرو به حساب میآید. هنگامی که اقتصاد درست کار کند طبیعتا درآمد نیز در آن کشور افزایش پیدا میکند تا بتواند با هزینههای زندگی همخوانی داشته باشد. اما اگر درآمد کاهش یابد نشان دهنده این است که کارفرمایان، یا کارگران را اخراج میکنند یا نرخ درآمد را کاهش میدهند. به عبارت دیگر، کاهش درآمد میتواند نشان دهنده عملکرد نادرست جامعه و شرکت نیز باشد.
تاثیر رخدادهای اقتصادی بر ارزها
تورم
تورم (inflation) به نرخی اطلاق میشود که قیمت کالاها و خدمات در طول زمان افزایش مییابد. اگر کشوری تورم بالایی را تجربه کند، ارزش پول آن ممکن است نسبت به سایر ارزها کاهش یابد، زیرا مصرفکنندگان ممکن است ترجیح دهند ارزهایی را که ازنظر ارزش پایدارتر هستند، نگهدارند. در نیمه آخر قرن بیستم، کشورهایی با تورم پایین شامل ژاپن، آلمان و سوئیس بودند، درحالیکه ایالاتمتحده و کانادا بعداً به تورم پاییندست یافتند.
نرخ بهره
نرخ بهره (Interest rate)، تورم و نرخ ارز همگی بهشدت همبستگی دارند. با دستکاری نرخ بهره، بانکهای مرکزی بر تورم و نرخ ارز تأثیر میگذارند و تغییر نرخهای بهره بر تورم و ارزش پول تأثیر میگذارد. نرخهای بهره بالاتر عموماً سرمایهگذاران خارجی را جذب میکند که میتواند تقاضا برای پول یک کشور را افزایش دهد و باعث افزایش ارزش آن شود. بااینحال، اگر تورم در کشور بسیار بیشتر از کشورهای دیگر باشد، یا اگر عوامل اضافی به کاهش ارزش پول کمک کنند، تأثیر نرخهای بهره بالاتر کاهش مییابد. رابطه معکوس برای کاهش نرخ بهره وجود دارد یعنی نرخهای بهره پایینتر تمایل به کاهش نرخ ارز دارند.
کسری حسابجاری
حسابجاری (Current Account Deficits) معیاری برای سنجش تراز مالی یک کشور شامل واردات، صادرات و درآمد سرمایهگذاری است. مازاد حسابجاری (زمانی که یک کشور بیشتر از وارداتش صادر میکند) میتواند تقاضا برای ارز یک کشور را افزایش دهد و باعث افزایش آن شود، درحالیکه کسری (زمانی که کشوری بیش از صادراتش وارد میکند) میتواند باعث کاهش ارزش پول آن کشور شود.
کسری در حسابجاری نشان میدهد که این کشور بیشتر از درآمد خود برای تجارت خارجی هزینه میکند و برای جبران کسری از منابع خارجی سرمایه میگیرد. بهعبارتدیگر، کشور بیش ازآنچه که از طریق فروش صادرات دریافت میکند، نیاز به ارز خارجی دارد و بیشتر ازآنچه خارجیها برای محصولاتش میخواهند، ارز خود را تأمین میکند. مازاد تقاضا برای ارز، نرخ ارز کشور را کاهش میدهد تا زمانی که کالاها و خدمات داخلی بهاندازه کافی برای خارجیها ارزان باشد و داراییهای خارجی برای تولید فروش برای منافع داخلی گرانتر از آن باشد.
عملکرد اقتصادی قوی
سرمایهگذاران خارجی ناگزیر به دنبال کشورهایی باثبات با عملکرد اقتصادی قوی هستند تا سرمایه خود را در آن سرمایهگذاری کنند. کشورهایی که دارای دولتهای باثبات و سیاستهای قابل پیشبینی هستند، عموماً برای سرمایهگذاران خارجی جذابتر به نظر میرسند که میتواند تقاضا برای پول آنها را افزایش دهد و ارزش آن را افزایش دهد. بهعنوانمثال، آشفتگی سیاسی میتواند باعث از بین رفتن اعتماد به یک ارز و انتقال سرمایه به ارزهای کشورهای باثباتتر شود.
رشد اقتصادی
رشد اقتصادی (Economic growth) به افزایش تولید کالاها و خدمات یک کشور در طول زمان اشاره دارد. این افزایش معمولاً با تولید ناخالص داخلی (GDP) اندازهگیری میشود که ارزش کل کالاها و خدمات تولیدشده در داخل مرزهای یک کشور در یک دوره معین، معمولاً یک سال است. رشد اقتصادی یک کشور میتواند بر نرخ ارز آن نیز تأثیر بگذارد. یک اقتصاد قوی با سطوح رشد بالا میتواند تقاضا برای پول یک کشور را افزایش دهد، درحالیکه یک اقتصاد ضعیف با سطوح پایین رشد میتواند باعث کاهش تقاضا و کاهش ارزش پول آن کشور شود.
رویدادهای ژئوپلیتیکی
رویدادهای ژئوپلیتیکی (Geopolitical events) مانند جنگ، بلایای طبیعی و آشفتگی سیاسی میتوانند تأثیر قابلتوجهی بر نرخ ارز داشته باشند. این رویدادها میتواند باعث ایجاد عدم اطمینان و بیثباتی شود که میتواند تقاضا برای پول یک کشور را کاهش دهد و باعث کاهش ارزش آن شود. بهعنوانمثال، اگر کشوری یک بحران سیاسی مهم را تجربه کند، سرمایهگذاران ممکن است در مورد چشمانداز اقتصادی کشور نامطمئن شوند و ممکن است سرمایهگذاریهای خود را پس بگیرند و باعث کاهش ارزش پول کشور شود. به همین ترتیب، اگر یک بلای طبیعی یا رویداد دیگری، زنجیره تولید یا تأمین یک کشور را مختل کند، میتواند بر تراز مالی آن کشور تأثیر بگذارد و بر نرخ ارز تأثیر بگذارد.
رویدادهای ژئوپلیتیکی همچنین میتواند باعث شود که سرمایهگذاران به دنبال ارزهای امن مانند دلار آمریکا یا ین ژاپن باشند که نسبت به سایر ارزها پایدارتر و ریسک کمتری دارند. این افزایش تقاضا برای ارزهای امن میتواند باعث افزایش نرخ ارز آنها نسبت به سایر ارزها شود.
تحلیل فاندامنتال در ارزها
بازار ارزهای دیجیتال از بسیاری جهات شبیه سایر بازارهای مالی است و به همین دلیل بیشتر ابزارهای مورد استفاده برای بررسی قیمت و ارزش رمزارزها، مشابه سایر بازارهای مالی است. در بازارهای مالی سنتی معمولا از سه نوع تحلیل «فاندامنتال» (Funamental Analysis)، «تکنیکال» (Technical Analysis) و «سنتیمنتال» (Sentimental Analysis) برای تحلیل داراییهای استفاده میکنند. در بازار ارز دیجیتال علاوه بر این سه نوع تحلیل، تحلیل دیگری با نام تحلیل «آنچین» (On-Chain) وجود دارد که از ماهیت تکنولوژی بلاک چین سرچشمه میگیرد.
در تحلیل تکنیکال، شرایط داراییها بر اساس نمودار تغییرات قیمتی آنها تحلیل میشود. فرض اصلی تحلیل تکنیکال این است که همه چیز در قیمتها لحاظ شده است و قیمت همواره داخل روندهای مشخص تغییر میکند. در تحلیل تکنیکال گذشته نمودار نمایشگر ویژگیهای آینده نمودار است و به همین دلیل میتوان از الگوهای موجود درگذشته نمودار برای تشخیص وضعیت یک دارایی استفاده کرد. تحلیل تکنیکال تقریبا برای تمام بازارهای مالی یکسان میباشد و برای این نوع از تحلیل تنها به نمودار قیمت نیاز است. «پرایس اکشن»، «اندیکاتورها»، «الگوهای هارمونیک»، «امواج الیوت» و «فیبوناچی» از جمله ابزراهای پرکاربرد تحلیل تکنیکال هستند.
تحلیل فاندامنتال نوع دوم تحلیل در بازارهای مالی است که هدف آن بررسی ارزش ذاتی داراییها و مقایسه آن با ارزش بازار آنها است. این مقایسه به سرمایهگذار کمک میکند تا بر روی سهامی که ارزش بازار آنها کمتر از ارزش ذاتی است سرمایهگذاری کند و از این طریق به کسب درآمد بپردازد. تحلیل بنیادی در بازارهای مختلف با هم متفاوت است. لزوما همه انواع تحلیلهای بنیادی به صورت کمی قادر به ارزشگذاری داراییها نیستند بلکه به صورت کیفی، شرایط یک دارایی را نسبت به داراییهای مشابه میسنجند تا بهترین گزینه را برای سرمایهگذاری انتخاب کنند. تحلیل سنتیمنتال به صورت مستقیم با ارزش ذاتی و قیمت یک دارایی کار ندارد. در این نوع از تحلیل، احساسات و نظرات کاربران و سرمایهگذاران بر روی یک دارایی سنجیده میشود و براساس آن تصمیمگیری میشود که روند دارایی میتواند مثبت یا منفی باشد. شاخص ترس و طمع بیت کوین و سایتهایی مثل «گوگل ترندز» «+» از جمله ابزارهایی هستند که به نوعی میتوانند احساسات کاربران را نمایش بدهند.
در نهایت، تحلیل آنچین از اطلاعات موجود در شبکههای بلاک چینی و فعالیت کاربران برای تحلیل شرایط بازار استفاده میکنند. بسیاری از فعالان بازار کریپتو این تحلیل را زیرمجموعه تحلیل بنیادی میدانند زیرا در بازار رمزارزها ارزش شبکه براساس فعالیت کاربران در آن سنجیده میشود. از طرفی در تحلیل آنچین اندیکاتورهای مختلفی برای بررسی شرایط بازار ایجاد شده است که بررسی آنها بیشتر مشابه تحلیل تکنیکال است.
در بازارهای سنتی مانند بازار سهام، ارزش ذاتی یک سهم براساس درآمد شرکت و قیمت آن در بازه زمانی مشخص به صورت کمی ارزیابی میشود. تحلیلگر فاندامنتال بازار سهام با بررسی شرایط اقتصادی دنیا، کشور و شرکت، نرخهای تاثیرگذار در فروش شرکت را تعیین و برآوردی از میزان فروش، درآمد و سود شرکت برای سالهای آتی به دست میآورد. مقایسه سود شرکت به ازای هر سهم با ارزش بازار سهام شرکت، به کاربر در تشخیص گزینههای مناسب سرمایهگذاری کمک میکند. روشهای زیادی برای تحلیل فاندامنتال در بازارهای سنتی وجود دارد و مثال گفته شده تنها یک نمونه از آنها است.
تحلیل فاندامنتال ارز دیجیتال کمی متفاوتتر از بازارهای مالی سنتی است و ارزشگذاری توکنهای پروژه ارز دیجیتال به راحتی قابل انجام نیست. در بسیاری از پروژههای ارز دیجیتال منبع اصلی تحلیل فاندامنتال درآمد پروژه نیست و این عامل در کنار عوامل دیگری مانند میزان استفاده از محصولات پروژه، تکنولوژی استفاده شده در آن و اقتصاد توکن پروژه مورد بررسی قرار میگیرد. شباهت تحلیل فاندامنتال ارز دیجیتال با سایر بازارهای مالی در این است که برای تشخیص ارزشمندی این پروژهها نیز به یک تحلیل همهجانبه نیاز است و نمیتوان با بررسی یک متغیر بنیادی ارزش توکن پروژه را تعیین کرد. همانطور که در تحلیل بازارهای سنتی شرایط اقتصاد کلان، شرایط خود شرکتها و نحوه تعامل مصرفکنندکان با شرکت بررسی میشود، در تحلیل فاندامنتال ارز دیجیتال نیز عوامل درونی پروژه، تعامل کاربران با پروژه ارز دیجیتال، مدل اقتصادی توکنهای پروژه و شرایط کل بازار ارزهای دیجیتال و حتی اقتصاد کلان جهانی موثر هستند.
تاثیر خبرها بر تغییرات نرخ ارز در تحلیل فاندامنتال
در تحلیل بنیادی، تاثیر اخبار بر تغییرات نرخ ارز بسیار مهم است. اخبار می تواند تأثیر قابل توجهی بر نرخ ارز داشته باشد زیرا اطلاعاتی را ارائه میدهد که بر مبانی یک اقتصاد تأثیر میگذارد. در اینجا چند نکته کلیدی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود:
- شاخص های اقتصاد کلان: اخبار منتشر شده که حاوی شاخص های کلان اقتصادی مانند رشد تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم، داده های بیکاری و تصمیمات نرخ بهره هستند، میتوانند تا حد زیادی بر نرخ ارز تأثیر بگذارند. شاخص های مثبت اغلب باعث تقویت ارز می شوند، در حالی که شاخص های منفی می توانند باعث تضعیف ارز شوند.
- اقدامات بانک مرکزی: اخبار مربوط به سیاستهای بانک مرکزی از جمله تغییر نرخ بهره، تصمیمات سیاست پولی و برنامه های تسهیل کمی میتواند تاثیر مستقیمی بر نرخ ارز داشته باشد. اقدامات بانک مرکزی منعکس کننده موضع اقتصادی یک کشور است و می تواند به طور قابل توجهی بر ارزش گذاری ارز تأثیر بگذارد.
- تحولات سیاسی و ژئوپلیتیکی: اخبار مربوط به رویدادهای سیاسی مانند انتخابات، سیاست های دولت و تنش های ژئوپلیتیکی می تواند بر نرخ ارز تأثیر بگذارد. ثبات و اطمینان سیاسی به طور کلی سرمایهگذاری را جذب میکند و منجر به یک ارز قویتر میشود، در حالی که عدم اطمینان یا ناآرامی سیاسی میتواند باعث تضعیف یک ارز شود.
- احساسات بازار و ریسک اشتها: اخباری که بر احساسات بازار و ریسک اشتها تأثیر میگذارد میتواند بر نرخ ارز نیز تأثیر بگذارد. اخبار مربوط به روندهای اقتصاد جهانی، مذاکرات مالی و انتظارات بازار می تواند بر رفتار سرمایه گذاران تأثیر بگذارد. هنگامی که ریسک پذیری بالا باشد، سرمایه گذاران تمایل دارند ارزهای با بازده بالاتر را ترجیح دهند، در حالی که در دوره های عدم اطمینان بازار یا ریسک گریزی، ارزهای امن مانند دلار آمریکا یا ین ژاپن معمولاً تقویت می شوند.
تحلیل جریان سیاسی
تجزیه و تحلیل روندهای سیاسی برای درک تأثیر جنبه های مختلف جامعه، از جمله اقتصاد، بازارها و روابط بین المللی ضروری است. در اینجا چند نکته کلیدی وجود دارد که باید زمان تحلیل روندهای سیاسی مورد توجه قرار بگیرد:
- تغییرات ایدئولوژیک: هر گونه تغییر ایدئولوژیک مهم در چشم انداز سیاسی را شناسایی کنید. این میتواند شامل تغییرات در احزاب سیاسی مسلط، ظهور جنبشها یا ایدئولوژیهای سیاسی جدید، یا تغییر در افکار عمومی باشد. این تغییرات میتواند پیامدهایی برای تغییر سیاست ها و تأثیرات بر صنایع، مسائل اجتماعی یا بخش های اقتصادی داشته باشد.
- برنامه های سیاست: برنامه های سیاستی رهبران سیاسی و احزاب را تجزیه و تحلیل کنید. درک سیاستهای پیشنهادی و اولویتهای قانونی آنها میتواند بینشهایی درباره تأثیرات بر صنایع خاص، بخشهای اقتصادی یا مسائل اجتماعی ارائه دهد. به دنبال هرگونه تغییر احتمالی در مقررات، سیاست های مالیاتی، توافق نامه های تجاری یا برنامه های رفاه اجتماعی باشید که میتواند بر مشاغل یا افراد تأثیر بگذارد.
- انتخابات و تغییرات رهبری: چرخه های انتخابات و تغییرات رهبری را بررسی کنید. انتخابات میتواند منجر به تغییر در قدرت و اولویت های سیاستی دولت شود که میتواند پیامدهای قابل توجهی برای سهامداران مختلف داشته باشد. اثرات تغییرات رهبری را بر ثبات اقتصادی، اعتماد سرمایه گذاران، ثبات سیاسی و روابط بین المللی ارزیابی کنید.
- پویایی جهانی و منطقه ای: تأثیر روندهای سیاسی جهانی و منطقه ای را در نظر بگیرید. پویاییهای ژئوپلیتیک، روابط بین المللی و اتحادها را تحلیل کنید. تغییرات در پویایی قدرت جهانی، توافقنامههای مالی یا سطوح همکاری میتواند تأثیرات موجی بر اقتصادها و بازارهای سراسر جهان داشته باشد. ارزیابی کنید که چگونه روندهای سیاسی در یک کشور یا منطقه ممکن است بر سایرین و پویایی های جهانی گسترده تر تأثیر بگذارد.
- جنبش های اجتماعی و احساسات عمومی: بر جنبش های اجتماعی و احساسات عمومی نظارت کنید. تحلیل فعالیتهای مردمی، اعتراضها یا جنبشهای اجتماعی میتواند بینشهایی درباره مسائل اجتماعی نوظهور و تغییرات بالقوه سیاستها ارائه دهد. احساسات عمومی همچنین می تواند تصمیمات سیاسی را شکل دهد و بر شکل گیری سیاست تأثیر بگذارد.
- نفوذ رسانه ها: درک نقش رسانه ها در شکل دادن به روندهای سیاسی. چگونگی تأثیر پوشش رسانه ای و گفتمان عمومی بر افکار عمومی و تصمیم گیری سیاسی را تجزیه و تحلیل کنید. اعتبار، سوگیری ها و تأثیر رسانه های مختلف در شکل دادن به روایت های سیاسی را ارزیابی کنید.
- پیامدهای بلندمدت: پیامدهای دراز مدت روندهای سیاسی را در نظر بگیرید. تغییرات در چشم اندازهای سیاسی می تواند اثرات پایداری بر اقتصاد، بافت اجتماعی و ساختارهای نهادی داشته باشد. ارزیابی کنید که چگونه روندهای سیاسی ممکن است بر سیاست گذاری آینده، هنجارهای اجتماعی یا روابط بین المللی تأثیر بگذارد.
تاثیر تصمیمگیری های سیاسی بر بازار فارکس
وقتی صحبت از عوامل موثر بر بازار فارکس میشود، می توان گفت که تاثیر سیاست های پولی کشورها بر بازار فارکس یکی از مهمترین محرک های این بازار است. حتماً میپرسید که چگونه چنین چیزی ممکن است؟ باید بگویم که کشورهای مختلف با تاثیرگذاری بر ارزهای در گردش در جهان می توانند بر این بازار تاثیر بگذارند. مهمترین مسائل آن را میتوان در اعلام فدرال رزرو آمریکا دانست که با مهار تورم تصمیم به افزایش نرخ بهره دلار آمریکا گرفت. این امر باعث شد تا ارزش دلار نسبت به سایر ارزهای جهان بالاتر برود. این نهاد در سال ۲۰۲۲ در مجموع هفت بار نرخ بهره فدرال را افزایش داده است که باعث شد تا در سال ۲۰۲۲ بهترین وضعیت دلار آمریکا را بعد از سال ۲۰۱۶ شاهد باشیم. با این وجود، روند افزایشی در بازار فارکس در سال جاری به نسبت سال قبل تکرار نشده و علت آن را میتوان تصمیم فدرال رزرو برای افزایش کمتر نرخ بهره دانست. چنین شرایطی نشان دهنده اهمیت نرخ بهره بر روی فارکس است.
وقتی صحبت از سیاست پولی می شود، با مهمترین ابزار بانکهای مرکزی در سراسر جهان مواجه هستیم که برای تنظیم ارزهای در گردش در کشور و بازار فارکس به کار می رود. این سیاست های پولی پیامد های مفیدی برای رشد اقتصادی، کنترل سطح تورم، اشتغال زایی و رشد بازار فارکس خواهند داشت. بانک مرکزی آمریکا کل مقادیر دلار در گردش در جهان را کنترل می کنند. به روشی مشابه بانک مرکزی اروپا «ECB»، همین کار را برای یورو و بانک مرکزی انگلستان برای پوند انجام میدهند. بانک های مرکزی در سراسر جهان ابزار های متعددی را برای کنترل عرضه ارز و پول در بازار فارکس استفاده می کنند. رایج ترین ابزار بانکهای مرکزی در سراسر جهان برای کنترل عرضه پول، نرخ وجوه فدرال است. از جمله سایر ابزارهای موجود میتوان به اوراق قرضه دولتی و عملیات بازار باز بانکی اشاره نمود.
بانکهای مرکزی از ابزارهای سیاست پولی برای افزایش، کاهش یا حفظ عرضه ارز در بازار فارکس برای دستیابی به اهداف تعیینشده یا مقابله با جریان های مخالف اقتصاد استفاده میکنند. به طور کلی چهار نوع سیاست پولی در جهان وجود دارند:
سیاست پولی محدود یا انقباضی: این سیاست هنگامی اجرا میشود که هدف بانک مرکزی کاهش میزان ارز در گردش در کشور و بازار فارکس باشد. افزایش نرخ بهره، معیاری است که برای سیاستهای پولی انقباضی اجرا میشود. این کار میانگین هزینه های استقراض را در یک کشور افزایش می دهد و در نتیجه کسب و کارها و سرمایه گذاران را تشویق می کند تا عملیات خود را کاهش دهند.
سیاست پولی انبساطی: با سیاست های انبساطی، بانک های مرکزی کل عرضه پول را برای ارتقای رشد اقتصادی افزایش می دهند. وام گرفتن تحت این سیاست، آسان تر می شود و مردم را تشویق می کند تا بیشتر خرج کنند. در نتیجه، تقاضای کلی افزایش می یابد و باعث افزایش تولید ناخالص داخلی (GDP) می شود.
سیاست پولی تطبیقی: هنگامی به کار می رود که بانکهای مرکزی، کل عرضه پول در اقتصاد را افزایش میدهند تا از رکود برای تقویت رشد اقتصادی جلوگیری کنند. این کار شبیه به سیاست پولی انبساطی است، زیرا بانک ها از ابزارهای مشابه برای اعمال یک سیاست تطبیقی استفاده میکنند.
سیاست پولی خنثی: زمانی یک اقتصاد با سرعت عالی رشد میکند، بانک مرکزی برای حفظ تعادل، سیاست های پولی خنثی را دنبال میکند. از نظر تئوری، کشوری امکان استفاده از یک سیاست پولی خنثی را خواهد داشت که بالاترین نرخ رشد تولید ناخالص داخلی، کمترین تورم و نرخ بیکاری عادی را داشته باشد. به طور معمول، زمانی که یک بانک مرکزی که سیاست پولی انقباضی را اجرا می کند، ارز مربوطه تقویت و باعث افزایش نرخ ارز مرتبط می شود. برای توضیح با یک مثال، نرخ تبدیل 1USD = 100 JPY (ین ژاپن) را در نظر بگیرید. اگر ارزش دلار آمریکا افزایش یابد، آنگاه 1 واحد دلار می تواند واحدهای بیشتری از ین ژاپن را خریداری کند. بنابراین، نرخ جدید بازار فارکس می تواند USD = 103 JPY1 باشد.
با این حال، اگر بازار فارکس انتظار داشته باشد که سیاستهای انقباضی در ماههای آینده کاهش یابد، ممکن است نرخ ارز کاهش پیدا کند. اخیراً، از آنجایی که فدرال رزرو در اوایل این ماه تنها 25 واحد نرخ بهره را افزایش داد، شاخص دلار آمریکا نسبت به سال گذشته به میزان اندکی کاهش یافت.
اتخابات و تغییرات حکومتی درتحلیل فاندامنتال
انتخابات و تغییرات دولت ملاحظات مهمی در تحلیل بنیادی برای بازار فارکس هستند. این رویدادها میتواند منجر به تغییر در سیاست های اقتصادی، مقررات و احساسات کلی بازار شود. معامله گران اغلب تأثیر رهبری جدید بر اقتصاد یک کشور و همچنین تغییرات در توافقنامه های تجاری، سیاستهای مالی و سایر عوامل کلیدی را ارزیابی میکنند. در نتیجه، انتخابات و تغییرات دولتی میتواند به طور قابل توجهی بر ارزش گذاری ارز تأثیر بگذارد و آنها را به اجزای مهم تحلیل بنیادی برای معاملات فارکس تبدیل کند.
کلام آخر
تحلیل بنیادی به فرآیندی گفته میشود که ارزش ذاتی سهام یک شرکت (یا هر نوع دارایی) را محاسبه کرده و با مقایسه آن با قیمت فعلی، ارزندگی آن را مشخص میکند. در صورتی که قیمت فعلی سهم کمتر از ارزش واقعی آن باشد، سهم برای خرید ارزنده خواهدبود. در واقع، این روش به سرمایهگذاران کمک میکند تا با خرید سهمهای ارزنده، در بلندمدت سود بیشتری کسب کنند. با توجه به تنوع فاکتورها در تحلیل بنیادی و زمانبر بودن محاسبات، این روش مناسب کسانی است که برای سرمایهگذاری دید بلندمدت دارند. واقعی بودن اطلاعات در این روش باعث میشود که اعتبار تحلیل شما افزایش یابد و ریسک معاملات شما کاهش یابد. البته فراموش نکنید که تحلیل بنیادی یک روش تضمینی نبوده و باید در کنار سایر روشهای تحلیلی مانند تحلیل تکنیکال و تابلو خوانی از آن استفاده کنید.
دیدگاهتان را بنویسید